Julia Roeselers maakt docu over alleenstaande moeders: ‘De nachten zijn confronterend’

De eerste maanden met een pasgeboren baby zijn voor iedere ouder intens. Laat staan als je de zorg voor je kind in je eentje draagt. Filmmaker Julia Roeselers, zelf alleenstaande moeder, maakte er de prijswinnende documentaire ‘s Nachts word je moeder over.

Overdag komen er mensen langs en zijn familie of vrienden bereikbaar om even mee te sparren. Als je het niet vertrouwt of je maakt je echt zorgen, bel je de huisarts, het consultatiebureau of ga je naar de apotheek. De wereld is open en het leven staat ‘aan’. Een alleenstaande moeder voelt zich dan vaak helemaal niet zo alleen. De nacht daarentegen geeft een andere beleving.

In de nacht sta je er alleen voor

,,In de nacht is de confrontatie met alles alleen doen en op jezelf aangewezen zijn het grootst”, zegt filmmaker Roeselers. ,,Als je je afvraagt of je baby huilt omdat hij last heeft van krampjes, of dat er meer aan de hand is, is er niemand om te overleggen.” En dan heeft de documentairemaker nog relatief veel mensen om haar heen omdat ze in een woongroep woont, de (donor)vader van haar dochter in beeld is en ze een latrelatie heeft.

In de tweede nacht nadat haar dochter was geboren, belde ze 112 omdat ze zich verslikte in borstvoeding. Gelukkig ademde ze snel weer normaal en hoefde er geen ambulance te komen. Die gebeurtenis ging haar niet in de koude kleren zitten. ,,Ik dacht echt dat ze dood zou gaan, het was midden in de nacht en er was niemand die me kon helpen.”

Hoe doen andere alleenstaande moeders dit?

Een paar maanden later kreeg haar dochter hoge koorts na de eerste vaccinatie, weer maakte ze zich grote zorgen. Ze besloot de nachtbus te nemen en naar de huisartsenpost te gaan, in haar eentje, in het holst van de nacht. Ook toen was er gelukkig niets aan de hand. ,,Als er toen iemand was geweest die het kon relativeren, die me kon bijstaan, dan had dat een enorm verschil gemaakt.”

Roeselers vond het alleenstaande moederschap loodzwaar en vroeg zich af hoe andere vrouwen, die het nog veel meer ‘alleen’ deden omdat ze op zichzelf woonden en de vader niet in beeld is in hemelsnaam overeind bleven en het idee voor ’s Nachts word je moeder was geboren.

Emoties worden uitvergroot in de nacht

Niet alleen de gesloten wereld maakte de nachten zo’n uitdaging voor Roeselers, het waren ook haar gedachten en gevoelens die met haar aan de haal gingen terwijl iedereen sliep. ,,Ik voelde me hulpelozer en kwetsbaarder. En ook al had ik mensen om me heen, nooit heb ik iemand wakker gemaakt om te vragen om hulp. Ook niet wanneer ik in paniek was, terwijl dat wel had gekund.”

Hoe komt dat toch? Volgens Karianne van Vliet, gz-psycholoog met een praktijk die zich richt op ouders, hebben alleenstaande ouders – meer nog dan ouders die het samendoen – altijd het gevoel dat ze aan moeten staan. ,,En dat maakt het voor velen écht zwaar. In de nacht neemt dit vaak toe, vermoeidheid maakt ons emotioneler.”

Invullen voor een ander

Daarnaast ziet Van Vliet dat we vaak geneigd zijn om dingen voor een ander in te vullen zonder dat te checken. ‘Diegene vindt het vast vervelend als ik ’s nachts bel’, ‘Ik ben hem tot last’, ‘Hij heeft al genoeg aan zijn hoofd.’

,,Hoe groter het risico is dat we lopen – en alleenstaande ouders hebben een groter belang om sociaal gezien erbij te blijven horen – des te meer maken we risicomijdende inschattingen bij de ander.” Het gevolg is dat die ouders het zelf maar doen, terwijl in werkelijkheid de omgeving soms best bereid is om te helpen en het helemaal niet als last ervaart.

,,Ik denk dat alleenstaand ouderschap in het algemeen onderschat wordt”, zegt Van Vliet. ,,Het zijn niet alleen de praktische zorgen die alleenstaande ouders alleen dragen, ze hebben ook de emotionele last alleen.”

1 op de 11 ouders doet het alleen

In Nederland werden in 2023 ongeveer 1 op de 11 baby’s geboren in een eenoudergezin. Roeselers volgde voor haar documentaire twee vrouwen tijdens de eerste twee weken met hun baby in de nacht. Ook sprak ze met verschillende moeders die het ouderschap – al dan niet bewust – alleen doen. De moeders deelden soortgelijke verhalen als die van haarzelf over paniek, eenzaam- en slapeloosheid.

Zo vertelt een moeder dat ze in het ziekenhuis belandde met een borstontsteking en dat ze niet wist wie er voor haar baby moest zorgen, een moeder vraagt zich af of ze ooit weer zal lachen en een ander zegt niet meer te slapen, maar ’s nachts te rusten. Aan de andere kant kwam het met al die vrouwen – hoe hopeloos ze zich soms ook voelden – goed.

Film is ook herkenbaar voor koppels

Toch zijn het zeker niet alleen solo-ouders die zich herkennen in Roeselers film. Ook koppels kennen de hopeloze momenten waarop ze met de handen in het haar staan en niet weten wat er aan de hand is met hun baby. Ook zij werden moeder (of vader) in de nacht. Met het grote verschil dat ze elkaar hadden.

Roeselers hoopt dat haar film kijkers laat beseffen dat alleenstaande moeders zo’n schouder missen. Ze hoopt dat mensen die iemand kennen die het alleen doet eens vragen hoe het gaat, of aanbieden om een boodschap voor ze te doen. Want als je in je eentje voor een baby zorgt, wie zorgt er dan voor jou?

Over de documentaire

In de korte film (dertig minuten) volgt Roeselers alleenstaande moeders van pasgeboren baby’s in de nacht. Ook spreekt ze met alleenstaande moeders wiens kinderen al wat ouder zijn over die eerste periode. Ja, ze hebben of hadden, het zwaar. En toch is het hun kracht die overheerst.

Natuurlijk zijn er ook vaders die het ouderschap vanaf het begin alleen doen. Dat zijn er alleen veel minder en de reden waarom ze solo-ouder zijn is vrijwel altijd heel verdrietig (sterven van moeder). Omdat dat een niet-vergelijkbare situatie is, heeft Roeselers er bewust voor gekozen zich alleen op moeders te richten in haar documentaire.

Bekijk hier de documentaire gratis (tot 7 juli) door de code ‘oudersvannu’ in te vullen.

Bovenstaand artikel werd op 5 juni 2024 gepubliceerd op de site van Ouders van Nu.