Publicatie SVDJ: ‘Redacties moeten kijken naar de mensen achter de clicks’

Voor de website van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek interviewde ik Sophie van Oostvoorn (NRC) over haar nieuwsbrief De Nieuwe Lezer.

Sophie van Oostvoorn weet waartoe ze op aarde is: het publiek centraal stellen en de lezer betrekken bij de journalistiek. Naast haar baan als audience engagement editor bij NRC verstuurt ze tweewekelijks De Nieuwe Lezer, een nieuwsbrief waarin ze vertelt hoe redacties op de lezer kunnen focussen.

Lezers houden Sophie van Oostvoorn al een jaar of acht bezig. Die interesse ontstond aan het begin van haar journalistieke carrière, op de internetredactie van Het Parool. Artikelen die ze schreef, plaatste ze zelf op Facebook. Ze raakte gefascineerd door wat er daarna gebeurde: welke artikelen werden geliket en gedeeld, hoe vaak werden ze gelezen? Die cijfers zette haar aan het denken over de lezers, over wat zij willen lezen. In haar nieuwsbrief pleit ze ervoor dat het publiek op de eerste plaats komt te staan in de journalistiek.

Waarom vind je dat zo belangrijk?

‘Omdat journalistiek voor het publiek gemaakt wordt. Journalistiek is er zodat de samenleving een geïnformeerd gesprek over zichzelf kan voeren’, zei Jeff Jarvis (Amerikaanse journalist en universitair hoofddocent, red.) eens en dat vind ik een mooie. Ik denk alleen dat dat tegenwoordig niet meer het belangrijkste doel is van nieuwsorganisaties.’

Wat gaat er mis?

‘We kijken naar de lezer, kijker en luisteraar als abonnee of potentiële abonnee. Zonder pardon knallen we overal betaalmuren voor. Hoe we geld kunnen verdienen aan het publiek krijgt meer aandacht dan wat zij van ons verwachten. We zijn een deel van hun behoeften uit het oog verloren. En dat zie je terug in de dalende interesse voor nieuws.’

In augustus 2019 schreef je de eerste aflevering van De Nieuwe Lezer. Hoe kwam je op het idee?

‘Al een paar jaar las ik veel nieuwsbrieven over innovaties in de journalistiek, mijn opgedane kennis deelde ik met collega’s bij NRC. Toen mijn contract destijds niet werd verlengd, wilde ik een stok achter de deur hebben om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen. Via De Nieuwe Lezer wilde ik me profileren als iemand met verstand van lezers en publiek.’

Dat lukte, want kort daarna trad je weer in dienst bij NRC, op de Lezersdesk. Waarom besloot je door te gaan met je nieuwsbrief?

‘Mijn nieuwsbrief houdt me scherp, dwingt me goed na te denken over de dingen waarover ik lees voordat ik er een aflevering aan wijd. Daarnaast hoop ik te bereiken dat de lezer steeds vaker in het hoofd komt van mensen die op redacties werken. Dat ze die lezer meenemen in overwegingen en er met collega’s over spreken, dat het publiek top of mind wordt.’

Want dat is nu niet het geval?

‘Op veel redactievloeren zou meer aandacht moeten zijn voor lezers. Er worden aannames gedaan over hun behoeftes zonder met ze in gesprek te gaan. Of redacties geven lezers wel de mogelijkheid om van zich te laten horen, maar luisteren niet naar wat ze zeggen. Daar heb ik mezelf ook schuldig aan gemaakt toen we de reactiemogelijkheid op NRC.nl terugbrachten. Soms waren we drukker met het aantal reacties, dan met wat er gezegd werd.

Dat veel redacties zich bezighouden met data is goed. Lees-, kijk- en luistercijfers zijn een mooi opstapje, want ze geven een idee van wat lezers interessant vinden. Maar die cijfers zijn óók gekleurd en van honderd dingen afhankelijk. Redacties zouden moeten kijken naar de mensen achter de clicks; wie zijn zij, wat beweegt ze en wat willen ze graag weten?’

[…]

Het hele artikel lees je hier (gratis), publicatie 2 februari 2023.